Inwestycje firm naftowych w odnawialne źródła energii

Transformacja energetyczna - wyzwanie dla branży naftowej

Globalne trendy związane z ograniczaniem emisji CO2, rosnące ceny uprawnień do emisji oraz presja społeczna i regulacyjna stawiają firmy z sektora naftowego przed poważnym wyzwaniem. Transformacja energetyczna stała się nie tylko modnym hasłem, ale koniecznością biznesową. Polskie koncerny naftowe, chcąc pozostać konkurencyjne na rynku europejskim, coraz aktywniej inwestują w odnawialne źródła energii (OZE).

W niniejszym artykule przyjrzymy się strategiom największych polskich firm naftowych w zakresie inwestycji w OZE, analizując ich plany, realizowane projekty oraz perspektywy na przyszłość.

Orlen - zintegrowany koncern multienergetyczny

PKN Orlen realizuje ambitną strategię transformacji, której celem jest przekształcenie firmy z koncernu naftowego w zintegrowany koncern multienergetyczny. Już w 2020 roku Orlen jako pierwszy koncern naftowy w Europie Środkowej ogłosił strategię osiągnięcia neutralności emisyjnej do 2050 roku.

Kluczowe inwestycje Orlenu w OZE:

• Farmy wiatrowe offshore: Strategicznym projektem jest budowa morskich farm wiatrowych na Bałtyku o łącznej mocy do 1,7 GW do 2030 roku. W ramach projektu Baltic Power, realizowanego we współpracy z kanadyjskim koncernem Northland Power, powstanie farma o mocy 1,2 GW, która ma rozpocząć działalność w 2026 roku. Inwestycja ta będzie w stanie zaspokoić potrzeby energetyczne ponad 1,5 miliona gospodarstw domowych.
• Farmy fotowoltaiczne: Orlen rozwija także projekty fotowoltaiczne. W 2021 roku spółka uruchomiła swoją pierwszą farmę fotowoltaiczną w Wielbarkach o mocy 62 MW. Do 2030 roku firma planuje posiadać instalacje o łącznej mocy 1,7 GW.
• Energetyka wodorowa: Orlen intensywnie inwestuje w rozwój technologii wodorowych. W ramach programu Hydrogen Eagle planuje budowę hubów wodorowych w Polsce, Czechach i na Słowacji, a także sieci stacji tankowania wodoru dla transportu indywidualnego i publicznego.
• Biorafinerie: Koncern planuje rozbudowę instalacji w biorafinerii ORLEN Południe w Trzebini, gdzie produkowany jest bioetanol, oraz budowę nowych instalacji do produkcji biopaliw zaawansowanych.

W latach 2021-2030 Orlen planuje przeznaczyć na zielone inwestycje około 47 mld zł, co stanowi około 30% całkowitych nakładów inwestycyjnych koncernu w tym okresie. Firma zakłada, że do 2030 roku 47% jej zysków EBITDA będzie pochodzić z obszarów nisko- i zeroemisyjnych.

Lotos - transformacja w cieniu fuzji z Orlenem

Grupa Lotos, mimo trwającego procesu fuzji z PKN Orlen, również podejmuje działania w kierunku dywersyfikacji swojej działalności i inwestycji w OZE.

Główne projekty Lotosu w obszarze zielonej energii:

• Projekt Green H2: Flagową inwestycją Lotosu w obszarze OZE jest projekt budowy instalacji do produkcji zielonego wodoru w procesie elektrolizy wody przy wykorzystaniu energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych. Projekt realizowany jest w ramach programu Pure H2 i zakłada budowę instalacji o mocy 1 MW, z możliwością rozbudowy do 20 MW.
• Farmy fotowoltaiczne: Lotos rozwija projekty budowy farm fotowoltaicznych na terenach należących do spółki. W planach jest realizacja instalacji o łącznej mocy do 100 MW.
• Biopaliwa: Koncern inwestuje w rozwój technologii produkcji biopaliw i biokomponentów, m.in. poprzez modernizację i rozbudowę instalacji do produkcji biokomponentów w rafinerii w Gdańsku.

Należy jednak zaznaczyć, że w związku z trwającym procesem fuzji z PKN Orlen, część planowanych inwestycji Lotosu w OZE może zostać zintegrowana z projektami realizowanymi przez Orlen po sfinalizowaniu połączenia obu firm.

PGNiG - gaz jako paliwo przejściowe

Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo (PGNiG), mimo że koncentruje się głównie na segmencie gazowym, również podejmuje działania w kierunku transformacji energetycznej, traktując gaz ziemny jako paliwo przejściowe w drodze do gospodarki niskoemisyjnej.

Strategia PGNiG w zakresie OZE:

• Biogaz i biometan: PGNiG intensywnie rozwija projekty związane z produkcją biogazu i biometanu. W 2020 roku spółka utworzyła specjalny Program Biometanowy, którego celem jest osiągnięcie zdolności produkcyjnej biometanu na poziomie 4 mld m³ rocznie do 2030 roku.
• Geotermia: Spółka prowadzi prace badawcze nad wykorzystaniem energii geotermalnej, wykorzystując swoje kompetencje w obszarze wierceń i eksploatacji podziemnych złóż.
• Technologie wodorowe: PGNiG bada możliwości produkcji wodoru z gazu ziemnego przy zastosowaniu technologii wychwytywania CO2 (tzw. niebieski wodór) oraz transport wodoru z wykorzystaniem istniejącej infrastruktury gazowej.

W związku z planowanym połączeniem PGNiG z PKN Orlen, inwestycje spółki w obszarze OZE będą prawdopodobnie skoordynowane ze strategią całej Grupy Orlen po finalizacji fuzji.

Zagraniczne koncerny naftowe w Polsce a inwestycje w OZE

Również zagraniczne koncerny naftowe obecne na polskim rynku podejmują działania w obszarze OZE. Przyjrzyjmy się strategiom BP i Shell w Polsce.

BP Polska:

• Stacje z panelami fotowoltaicznymi: BP systematycznie wyposaża swoje stacje paliw w Polsce w instalacje fotowoltaiczne. Do końca 2023 roku firma planuje zainstalować panele słoneczne na ponad 100 stacjach.
• Punkty ładowania pojazdów elektrycznych: Koncern rozwija sieć punktów ładowania pojazdów elektrycznych na swoich stacjach, współpracując z operatorami takimi jak GreenWay.
• Inwestycje w biopaliwa: BP inwestuje w rozwój produkcji biopaliw, w tym HVO (uwodornione oleje roślinne) i SAF (zrównoważone paliwo lotnicze).

Shell Polska:

• Shell Recharge: Firma rozwija sieć szybkich ładowarek do pojazdów elektrycznych na swoich stacjach. Do końca 2023 roku planuje uruchomienie punktów ładowania na ponad 80 stacjach w Polsce.
• Inwestycje w OZE: Shell inwestuje w rozwój odnawialnych źródeł energii na polskim rynku, w tym w projekty fotowoltaiczne i wiatrowe, chociaż są one realizowane głównie poprzez spółkę Shell Energy Europe.
• Paliwa alternatywne: Koncern rozwija ofertę paliw alternatywnych, w tym LNG i CNG dla transportu ciężkiego.

Porównanie strategii firm naftowych w zakresie OZE

Porównując strategie polskich i zagranicznych firm naftowych działających w Polsce w zakresie inwestycji w OZE, można zauważyć kilka istotnych różnic:

Skala inwestycji:

1. PKN Orlen realizuje najbardziej kompleksową i ambitną strategię transformacji energetycznej, inwestując zarówno w morską energetykę wiatrową, fotowoltaikę, jak i wodór.
2. Grupa Lotos koncentruje się głównie na wodorze i biopaliwach, przy mniejszej skali inwestycji w porównaniu do Orlenu.
3. PGNiG skupia się na biogazie i biometanie jako uzupełnieniu swojej podstawowej działalności gazowej.
4. BP i Shell w Polsce koncentrują się głównie na rozwoju infrastruktury dla pojazdów elektrycznych oraz modernizacji swoich stacji, podczas gdy większe inwestycje w OZE realizują na poziomie globalnym lub regionalnym.

Integracja z podstawową działalnością:

1. Polskie koncerny (Orlen, Lotos, PGNiG) dążą do integracji OZE ze swoją podstawową działalnością, traktując transformację energetyczną jako strategiczną zmianę modelu biznesowego.
2. Zagraniczne koncerny w Polsce traktują inwestycje w OZE bardziej jako rozszerzenie oferty i dostosowanie do lokalnych trendów, podczas gdy globalne strategie transformacyjne są realizowane głównie na innych rynkach.

Wyzwania i perspektywy

Polskie firmy naftowe, inwestując w OZE, stają przed szeregiem wyzwań, ale jednocześnie mają szansę na wykorzystanie nowych możliwości biznesowych.

Główne wyzwania:

• Wysokie koszty inwestycji w technologie odnawialnych źródeł energii, zwłaszcza w obszarze morskiej energetyki wiatrowej i technologii wodorowych.
• Ograniczenia regulacyjne, w tym skomplikowane procedury uzyskiwania pozwoleń i koncesji na realizację projektów OZE.
• Konieczność rozwoju kompetencji w nowych obszarach technologicznych, co wymaga znaczących inwestycji w badania i rozwój oraz pozyskiwanie wykwalifikowanych kadr.
• Niepewność co do tempa rozwoju rynku pojazdów elektrycznych i wodorowych w Polsce, co wpływa na planowanie inwestycji w infrastrukturę ładowania i tankowania.

Perspektywy i szanse:

• Dostęp do funduszy unijnych w ramach Europejskiego Zielonego Ładu i Krajowego Planu Odbudowy, które mogą współfinansować inwestycje w OZE.
• Rosnący popyt na zieloną energię ze strony konsumentów i przedsiębiorstw, co stwarza nowe możliwości biznesowe.
• Potencjał rozwoju nowych technologii, takich jak magazynowanie energii, które mogą znacząco zwiększyć efektywność inwestycji w OZE.
• Możliwość budowy przewagi konkurencyjnej poprzez wczesne wejście w nowe segmenty rynku energetycznego.

Rola fuzji Orlenu, Lotosu i PGNiG w kontekście transformacji energetycznej

Połączenie PKN Orlen, Grupy Lotos i PGNiG ma istotne znaczenie dla transformacji energetycznej polskiego sektora naftowego. Utworzenie zintegrowanego koncernu multienergetycznego o zasięgu europejskim może przynieść szereg korzyści w kontekście inwestycji w OZE:

• Większy potencjał inwestycyjny połączonego podmiotu, umożliwiający realizację bardziej ambitnych projektów w obszarze OZE.
• Efekt synergii wynikający z połączenia kompetencji i zasobów trzech firm, co może przyspieszyć rozwój nowych technologii energetycznych.
• Lepsza koordynacja działań w zakresie transformacji energetycznej, eliminująca dublowanie się projektów i inwestycji.
• Silniejsza pozycja negocjacyjna w relacjach z partnerami technologicznymi i finansowymi przy realizacji dużych projektów OZE.

Podsumowanie i prognozy

Polskie firmy naftowe, podobnie jak ich europejscy konkurenci, znajdują się w procesie głębokiej transformacji swojego modelu biznesowego. Inwestycje w odnawialne źródła energii stają się kluczowym elementem ich długoterminowych strategii, mającym zapewnić konkurencyjność w zmieniającym się otoczeniu rynkowym i regulacyjnym.

W najbliższych latach można oczekiwać:

• Przyspieszenia inwestycji w OZE przez polskie koncerny naftowe, zwłaszcza po zakończeniu procesów fuzji i przejęć w sektorze.
• Stopniowej dywersyfikacji przychodów firm naftowych, z rosnącym udziałem segmentów nisko- i zeroemisyjnych.
• Intensywnego rozwoju infrastruktury dla elektromobilności i pojazdów wodorowych na stacjach paliw.
• Strategicznych aliansów i partnerstw z firmami technologicznymi specjalizującymi się w OZE.

Transformacja energetyczna polskiego sektora naftowego jest procesem długotrwałym i kosztownym, ale niezbędnym dla utrzymania konkurencyjności firm w perspektywie długoterminowej. Sukces tego procesu będzie zależał nie tylko od determinacji samych firm, ale także od stabilności otoczenia regulacyjnego oraz dostępności finansowania dla zielonych inwestycji.